Podstawowa opieka zdrowotna

Świadczenia POZ udzielane są ubezpieczonym, którzy dokonali wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej POZ poprzez złożenie odpowiedniej deklaracji wyboru, a także uczniom objętym opieką pielęgniarki szkolnej.

Osoby ubezpieczone w NFZ mają prawo wyboru lekarza, a także pielęgniarki i położnej POZ w poradniach mających podpisaną umowę z oddziałem wojewódzkim NFZ.

Ubezpieczony może wybrać tylko jednego lekarza, jedną pielęgniarkę i jedną położną POZ. Przy wyborze nie obowiązuje rejonizacja.

Wybór lekarza, pielęgniarki, położnej POZ może mieć miejsce nie częściej niż dwa razy w ciągu roku kalendarzowego. W przypadku każdej kolejnej zmiany pacjent jest zobowiązany do dokonania opłaty w wysokości 80 zł. Ubezpieczeni nie wnoszą opłat, gdy zmiana wymuszona jest czynnikami od nich niezależnymi.

Zmieniając lekarza, pielęgniarkę czy położną POZ, należy pamiętać o przekazaniu swojej dokumentacji medycznej nowemu świadczeniodawcy. Zakład opieki zdrowotnej ma obowiązek udostępnić pacjentowi, jego przedstawicielowi ustawowemu lub osobie upoważnionej dokumentację medyczną w postaci kopii, odpisu lub wyciągu. Za udostępnienie dokumentacji zakład opieki zdrowotnej pobiera opłatę, którą pokrywa pacjent.

Placówki POZ działają od poniedziałku do piątku w godzinach 8-18 z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy. Porady udzielane są w ambulatorium lub – w przypadkach uzasadnionych wskazaniami medycznymi – w domu pacjenta zgodnie z harmonogramem pracy poradni.

Dodatkowo jednostki POZ są zobowiązane do zapewnienia możliwości uzyskania przez pacjenta świadczeń udzielanych na odległość przy użyciu systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, tzw. teleporady

Pacjent może rejestrować się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej osobiście, telefonicznie lub za pośrednictwem osób trzecich.

W przypadkach uzasadnionych medycznie świadczenia udzielane są w dniu zgłoszenia. W schorzeniach przewlekłych, w przypadkach stanowiących kontynuację leczenia oraz w sytuacjach, gdy wizyta w poradni nie jest podyktowana koniecznością uzyskania pomocy medycznej (np. wynika z potrzeby powtórzenie leków), świadczenia udzielane są w terminie uzgodnionym z pacjentem.

W przypadku nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia podczas pobytu poza miejscem zamieszkania (np. na urlopie, w delegacji lub podczas wizyty u rodziny), ubezpieczony ma prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych u innego (niż wybrany w deklaracji) świadczeniodawcy POZ mającego podpisaną umowę z NFZ.

Pacjentom, którzy złożyli deklarację wyboru lekarza POZ, przysługują m.in.:

• badania i porady lekarskie,
• bezpłatne badania diagnostyczne – decyzję o skierowaniu pacjenta na badania podejmuje lekarz. Lekarz POZ zobowiązany jest zlecać badania diagnostyczne, które znajdują się w jego kompetencjach, o ile są mu one niezbędne do postawienia diagnozy i leczenia pacjenta. Zlecone badania diagnostyczne pacjenci mogą wykonać bezpłatnie, na podstawie skierowania, jedynie w pracowni lub laboratorium wskazanym przez lekarza POZ. Lekarz POZ może wystawić skierowanie na kolonoskopię i gastroskopię. Pacjenci, którzy uzyskają skierowanie na te badania, mogą wybrać dowolna placówkę medyczną wykonującą ww. badania;
• transport sanitarny – w razie konieczności przewiezienia pacjenta ( z dysfunkcją narządu ruchu) do szpitala, poradni specjalistycznej lub na badanie diagnostyczne,
• skierowania na leczenie rehabilitacyjne i uzdrowiskowe w placówkach działających w oparciu o umowę z NFZ. Skierowanie na zabiegi rehabilitacyjne traci ważność, gdy nie zostanie zarejestrowane w placówce realizującej świadczenia rehabilitacyjne w ciągu30 dni od daty wystawienia. Lekarz, wystawiając skierowanie na leczenie uzdrowiskowe, zobowiązany jest dołączyć do niego wyniki następujących badań: badanie ogólne moczu, morfologia krwi, OB, RTG klatki piersiowej oraz EKG (po 60. roku życia oraz w przypadku występowania choroby układu krążenia). Badania te pacjenci wykonują bezpłatnie, na podstawie skierowania, w pracowni lub laboratorium wskazanym przez lekarza kierującego;
• zabiegi w gabinecie zabiegowym i w domu pacjenta. W gabinecie zabiegowym wykonywane są zabiegi oraz procedury pozostające w kompetencjach lekarza POZ i wymagające jego udziału, związane bezpośrednio z udzielaną poradą lekarską. W sytuacji uzasadnionej stanem zdrowia pacjenta, zabiegi mogą być wykonywane także w domu pacjenta. Jeśli jakieś zlecenie ma wykonać pielęgniarka, lekarz wydaje skierowanie do tej pielęgniarki, do której pacjent jest zadeklarowany.

• skierowania do opieki długoterminowej,
• zlecenia na zakup niektórych przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych,
• recepty na leki
Lekarz POZ może wystawić receptę również na leki zalecone przez innego lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (np. specjalistę), o ile posiada pisemną informację od tego lekarza dotyczącą rozpoznania choroby pacjenta i zalecanej farmakoterapii.
• orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie ubezpieczonego (jeżeli są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także jeżeli są wydawane dla celów pomocy społecznej lub uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego).